Hiszpański i portugalski to dwa języki romańskie wywodzące się z Półwyspu Iberyjskiego, z grupy języków indoeuropejskich. Ze względu na pochodzenie języków z łaciny ludowej (latin vulgar), mają one ze sobą wiele wspólnego. Choć na pozór są to języki siostrzane, to osoby znające język hiszpański będą mieć problem ze zrozumieniem kogoś, kto mówi po portugalsku, i na odwrót. Przyjrzenie się temu jak kształtowały się języki, i z jakich źródeł czerpały swoje słownictwo i gramatykę, pozwoli lepiej zrozumieć podobieństwa i różnice między hiszpańskim a portugalskim.
Językiem hiszpańskim włada dziś ok. 500 mln ludzi na świecie, co czyni go drugim najczęściej używanym językiem świata. Portugalski również zajmuje wysokie miejsce w rankingu języków, ponieważ posługuje się nim ok. 200 mln osób. Języki te nie są wyłącznie używane na Półwyspie Iberyjskim. Językiem hiszpańskim mówi się w krajach Ameryki Łacińskiej i Południowej, natomiast język portugalski obowiązuje m.in. w Brazylii, Mozambiku, Republice Zielonego Przylądka, Angoli, Gwinei Równikowej, Gwinei Bissau, a także na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej. Rozprzestrzenienie się tam tych dwóch języków romańskich związane jest istnieniem kolonii europejskich, które na tych terenach posiadały Hiszpania i Portugalia.
Początków języka hiszpańskiego należy upatrywać w łączeniu się lokalnych dialektów okolic doliny rzeki Ebro z łaciną, którą zaczepili tu Rzymianie, zasiedlający rzymską prowincję Hiszpanii. Powstało wtedy wiele regionalnych mów, na które później oddziaływał język arabski, co było związane z zajęciem część półwyspu przez Maurów.
Natomiast język portugalski, ukształtował się na terenach hiszpańskiej Galicji i północnej Portugalii. Bezpośrednio wywodzi się on z łaciny mówionej, którą posługiwali się tu Rzymianie. W odróżnieniu od hiszpańskiego, który również był pod wpływem języka arabskiego, w języku portugalskim nie znajdziemy naleciałości z tego języka. Wszelkie arabizmy zastąpiono zwrotami rodzimymi.
Cecha wspólną gramatyk obu języków jest wiele czasów jak i tryb subjuntivo. Język portugalski ma jednak parę niespodzianek gramatycznych np. Infinitvo Pessoal, czyli bezokolicznik osobowy, który wskazuje na osobę, do której odnosi się forma czasownika.
np. É importanteestudar es mais português.– Ważne jest, abyś (ty) uczył się więcej języka portugalskiego.
Innym przykładem jest używanie w języku portugalskim Futuro do Conjuntivo (subjuntivo), który w języku hiszpańskim praktycznie nie występuje oprócz tekstów prawniczych czy literatury.
Słownictwo obu języków również się różni. Częste są różnice znaczeniowe tych samych słów np.
hiszp. cola - kolejka, port. cola – klej;
hiszp. rato – moment, port. – mysz;
hiszp. salada – coś przesolonego, port. salada – sałatka.
Lub zmiany w zapisie (litery przestawione lub zmienione)
np. hiszp. barrio, port. bairro to dzielnica
hiszp. plato, port. prato to talerz.
W pisowni języków hiszpańskiego i portugalskiego jest wiele podobieństw, jednak wymowa stwarza wiele problemów. Dwa zdania napisane w tych językach, wyglądające na pozór podobnie i posiadające to samo znaczenie, różnią się wymową, co utrudnia zrozumienie. Wynika to z faktu, że w hiszpańskim występuje duża liczba fonemów, możemy wyróżnić minimum 5 samogłosek i 18 spółgłosek. Wymowę języka portugalskiego natomiast utrudniają różne rodzaje samogłosek, w tym ustnych, nosowych, dyftongów i tryftongów. W języku tym znajdziemy dźwięki przypominające polskie „sz”, które nie występuje w hiszpańskim.
Często osoby interesujące się językami hiszpańskim i portugalskim zadają sobie pytanie, czy warto nauczyć się jedynie samego hiszpańskiego, poznać tylko portugalski, czy może lepiej nauczyć się ich obu. Z pewnością poznanie jednego z nich będzie ułatwieniem nauki drugiego ze względu na wiele podobieństw, które wcześniej wskazaliśmy. Warto by najpierw poznać jeden z tych języków romańskich i opanować podstawy, by podczas nauki kolejnego widzieć różnice między portugalskim a hiszpańskim odnośnie zasad gramatyki i wymowy, by języki nam się nie mieszały. Osoby, które zastanawiają się nad nauką któregoś ze wspomnianych języków mogą zapisać się na nasz: kurs języka hiszpańskiego online lub kurs języka portugalskiego online.